kır ve kent toplumu ile ilişkili bir durum.

kır toplumunda fazla çocuk aynı zamanda tarlada çalışacak ya da hayvanlara bakacak işçidir, "çocuk bereketiyle gelir" mantığı da buraya uzanıyor, çünkü masrafından fazlasını aileye yardımcı olarak çıkarmaktadır. yine aşiret toplumunun bir kalıntısı olarak ne kadar çocuk ve mümkünse erkek çocuk varsa o kadar güçlüsün demektir. son olarak ise özellikle emeklilik ya da sigorta denen şeyin olmadığı zamanlarda çocuk yapmanın bir diğer motivasyonu "yaşlandığımda biri bakamazsa diğeri bakar" düşüncesidir ki mantıksız değil, çünkü eninde sonunda elden ayaktan düşeceksin, ne kadar çocuk o kadar garanti.

kent toplumunda ise piyasa ilişkileri içerisinde her çocuk fazladan masraf haline geliyor, ve kuşak geçtikçe çocuk sayısı da düşüyor. peki buna rağmen hala çok çocuk yapanlar nasıl mevcut? bu da "kültürel gecikme" dediğimiz kavramla ilişkili, yani teknik gelişiyor, toplum dönüşüyor ancak zihniyet bu değişime biraz daha geç ayak uyduruyor. bundandır ki türkiye'de çok çocuklu ailelere baktığımız zaman şehirde yaşasalar dahi çok kısa süre öncesine kadar kır kökenli olduklarını görürüz, ancak kuşak geçtikçe daha şehirli olurlar.

somutlayalım:
dedem köylüydü, 60'larda şehire göçtü, şehirde doğup büyüyen babamın altı kardeşi vardı, ancak babamın sadece iki çocuğu var. babam dedemden ben ise babamdan daha kentli alışkanlıklara sahibim.