iskandinav mitolojisi

iskandinav mitolojisinde her şey yokluk ile başlar. mutlak sonsuzluk. bu boşlukta var olan tek şey ginungagap (yunan mitolojisinde “kaos”) dır. sonsuzluğa dek uzanan rengi ve görüntüsü olmayan bir boşluk. ginungagap'ın kuzeyinde buzlar ülkesi niflheim, güneyinde ise alevler ülkesi muspelheim vardır. muspelheim’dan çıkan ateşler niflheim’dan çıkan buzları erittir ve oluşan sihirli sudan bir yaratık oluşur. bu devin adı ymir’dir. buzlar erimesiyle başka bir canlı daha oluşur. memeli ve boynuzlu devasa bir inek olan audhumla. memelerinden akan süt bir nehir oluşturacak kadar çok ve bereketlidir. ymir bu sütle beslenir. audhumla ise çevresindeki tuzlu kayaları yalamaya başlar ve garip bir şey olur; audhumla’nın yaladığı kayada saçlar oluşur. ertesi gün kayanın üzerinde bir kafa ve yüz belirir. 3. günde ise audhumla kayayı yalayarak bütün vücudu ortaya çıkarır. bu uzun boylu, yakışıklı bir erkeğin adı buri’dir ve ondan aesir denen tanrılar gelecektir.

iskandinav mitolojisinde tanrılarının evi asgard’dır. ancak 9 adet farklı dünya algısı vardır. bunlar;

asgard, tanrılarının yaşadığı kısım,
alfaheim, beyaz alfların (elf) yaşadığı alem,
midgard, insanların yaşadığı dünya,
muspelheim, ateş ve ısının var olduğu kısım,
vanaheim, vane tanrılarının yaşadığı yer,
nidavellir, cücelerin ülkesi,
jotunheim, devlerin yaşadığı dağlardan ibaret olan alem,
helheim karanlığın ve acıların dünyası,
niflheim ise sadece buhar ve dumanın yer aldığı sisler diyarı. ejderha nidhug’un evi.

dünyadaki her mitolojik anlatının kendine özgü tarihsel ve sosyal bir şekilleniş gösterir. hristiyanlığın iskandinavya’ya girmesinin gecikmesi ve ancak ms. 1100’den sonra kurumlaşması, efsanelerin kendini korumasına yol açan faktörlerden biridir. yine bu şekillenişe katkı yapan bir diğer odak ise çeşitli kültürel toplulukların aynı coğrafyayı paylaşmasıdır. iskandinav mitolojisi en genel anlamıyla iskandinav topluluklarının hristiyanlık öncesi dinleri, inanışları ve efsaneleridir. danimarka, isveç, norveç ve izlanda gibi iskandinav ülkelerinde yaşayan halkların atalarının kuşaktan kuşağa aktardığı zengin bir mitos kültürü vardır. iskandinav mitolojisi günümüzde fark etmesek de sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. mitoslarda geçen tanrılar, karakterler, olaylar ve simgeler yazarlar ya da senaristler tarafından kullanılmaktadır. iskandinav mitolojisi kullanılarak birçok kitap yazılmakta ve film çekilmektedir.