berke vardar

berke vardar (1934-1989), dilbilim, göstergebilim, edebiyatbilim, çeviribilim, eleştiri eğitim ve atatürkçülük üzerine birçok özgün araştırma yaptığı gibi, çevirileriyle türkçeye birçok yapıtı kazandırdı. meydan larousse ve büyük larousse sözlük ve ansiklopedisi'nin hazırlanmasına katkıda bulundu. istanbul üniversitesi edebiyat fakültesi roman dilleri ve edebiyatları bölümünü bitirerek, aynı bölümde asistan olarak bilimsel araştırmalarını sürdürdü ve profesör oldu.

!972 yılında lütfü güçer, şara sayın, akşit göktürk ve özcan başkan'la birlikte istanbul üniversitesi yabancı diller yüksek okulu'nu kurdu, burada müdürlük ve bölüm başkanlığı yaptı. i.ü. atatürk ilkeleri ve inkilap tarihi enstitüsü müdürlüğü(1989) ve türk dil kurumunda yönetin kurulu üyeliği yaptı.

1978 yılında başarılı çalışmalarından dolayı fransız hükümeti, palmes académiques nişanının "chevalier" ve 1988 yılındaysa "officier" payelerinin yanı sıra, 1985 yılında ordre national de mérite nişanının "chevalier" payelerini verdi.

eserleri:
1. etude lexicologique d'un champ nationnel. le champ nationnel de la liberté en france de 1627 à 1642 (doktora tezi)
2. structure fondementale du vocabularie social et politique en france, de 1815 à 1830 (doçentlik tezi)
3. fransız edebiyatı, 3 cilt, 1965, 1967, 1972, (yeni baskısı multilingual 1998)
4. dilbilim sorunları, 1968
5. semantik akımlar, 1969 (yeni baskısı multilingual , 2001)
6. une introduction à la phonologie, 1975
7. dil devrimi üstüne, 1977
8. xx. yy dilbilimi kuramcılarından seçmeler, 1983 (yeni baskısı multilingual, 1998)
9. açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü, 1988 (yeni baskısı multilingual)
10. aydınlanma çağı fransız yazını, (yeni baskısı fransız edebiyatı multilingual, 2001)
11. dilbilim yazıları
12. dilbilimden yaşama yapısalcılık

çeviriler:
1. dillerin yapısı ve gelişmesi (a. millet-m. lejeune, 1967)
2. dil ve düşünce (j. vendryes, 1968, yeni baskısı multilingual, 2001)
3. anlambilim (p. guiraud, 1975, yeni baskısı multilingual, 1999)
4. genel dilbilim dersleri (ferdinad de saussure, 2 cilt, 1976, 1978, yeni baskısı multilingual 2001)
5. göstergebilim ilkeleri, (roland barthes, 1979)
6. işlevsel genel dilbilim (andre martinet, 1985, yeni baskısı multilingual, 1998)

vardar kitaplarında çok sayıda yeni terim ve öz türkçe kelime de kullanmıştır. bu öz türkçe kelimeler bazen kulak tırmalıyor ve insana tuhaf geliyor. örnek vermek gerekirse dilbilimin temel kavram ve ilkeleri adlı kitapta benim dikkatimi çeken kelimeler şöyle:

(filoloji yerine) betikbilim
(çağdaş, modern yerine) çağcıl
(estetik yerine) güzelduyu
(ahlak yerine) aktöre
(zihin, zihinsel yerine) anlık, anlıksal
(diyalektik yerine) eytişim

bu liste uzatılabilir. berke vardar'ın yolu cemil meriç ile de kesişmiş ve vardar meriç'ten çokça faydalanmıştır. ayrıntılı bilgi için halil açıköz'ün cemil meriç ile sohbetler ve ümit meriç'in babam cemil meriç adlı kitaplarına bakılabilir.