bazı ortak değerler çerçevesinde bir araya getirilebilecek hristiyan mezhepler topluluğudur. 14. ve 15. yüzyılda ortaya çıkan erken reformistlerden temel almış, ilk bakıldığında ilerici bir tutum sergilediği sarısı uyandıran ama sonradan yok etmeye çalıştığı katolikizm canavarının lacivert hali olan mezheplerden oluşur.
temel aldığı erken reformistler aşırı kaderci ve uç kökten dinci kimselerdir.
protestan görüşler topluluktan topluluğa değişse de temelde ortak özellikleri şunlardır;
1- günahların bağışlanması sadece tanrının elindedir ve yaşayan ya da ölmüş kimseler günahları bağışlayamazlar.
2- papalık geçersiz bir kurumdur.
3- kutsal kitabı okuyabilen yani okuma yazma bilen herkes onu yorumlayabilir ve papazlığını ilan edebilir.
protestanlık yorum serbestisiyle birlikte aynı islam gibi herkesin farklı farklı yorumlarıyla cemaatlerini kurguladığı geniş bir at koşturma olanı olmaktadır. durum o derece trajikomik noktalara gitmektedir ki teknolojiyi reddeden cemaatler olduğu gibi eşcinsel evlilikleri onaylayan topluluklar da vardır.
protestanlık kadranında en eski ve aşırı görüşü kalvinistler temsil eder, tanrıyı övmek amacında dahi olunsun şarkı söylemek, herhangi bir canlının heykel ya da resmini yapmak günahtır ve tanrı cennetine alacağı kimseleri önceden seçmiştir, geri kalan kişiler lanetli doğmuşlardır.
amerika'da salem cadı mahkemelerini gerçekleştiren kişiler de protestanlığın püriten kolundan gelir.
kadranın bir tarafında müjdeci misyonerler vardır, dünyanın dört bir yanına aynı cizvitler gibi gidip hem proselitizm yapmakta hem de kültür emperyalizmiyle uğraşmaktadırlar.
peygamberlik iddiasında seyyar vaizlik yapan şovmenler ise özellikle amerika'da bulunup cahil halklar önünde el çabukluklarıyla mucizeler gerçekleştirdiklerini iddia ederler. kurgulanmış senaryolar oynayıp büyük para hareketleri gerçekleştirir bu tarz geçici cemaatler.
pentakostal da denilebilirdi eğer gezici olmasalardı, ki bu zevat da komün hayatı yaşayıp adnan oktar'a benzer kimselerin karizmatik önderlikleriyle vücut bulur. toplu intihar eden cemaatler de buradan türemiştir.
velhasıl amişler, mormonlar ve yehova şahitleri de protestanlık şemsiyesinden çıkmış dinlerdir.
o kadar geleneğe aykırı kiliselere rastlayabilirsiniz ki komünyon yapmayan ya da komünyon şarabı yerine portakal suyu ile ayin gerçekleştirenleri çok normal kalır.
protestanlığın kendisi ise çok matah bir şey olduğundan değil papalık, kutsal roma imparatoru ve alman elektörleri şeytan üçgeni nedeniyle yayıldı.
topakbear
zarathustra