ne acıdır ki böyle bir döneme denk geldi fakir ve garip hayatlarımız. bugün başkanlık için ilk yol olan meclisteki anayasa görüşmelerinin (tabi bunun öncesinde komisyon süreci vardı) başlangıcı yapıldı.

tanıklık ettğimiz bu süreç bizi nereye götürecek bilinmez. bildiğim tek şey kimsenin istediği gibi bir yarını olmayacak.

prof. kemal gözler'in makalesine göre, anayasa uyarınca anaysa değişikliği süreci şu şekilde işleyecek;

- anayasada değişiklik yapma iktidarına literatürde “tali kurucu iktidar” ismi veriliyor. "kurucu iktidar", kısaca, "anayasa yapma veya değiştirme iktidarı olarak" tanımlanıyor. yeni bir anayasa yapma iktidarına “aslî kurucu iktidar”, mevcut bir anayasada, yine o anayasanın öngördüğü usûllere uygun olarak değişiklik yapma iktidarına da “tali kurucu iktidar” deniyor.

- halen yürürlükte olan 1982 anayasası, değiştirilmesi usûlünü, 175’inci maddesinde düzenliyor. 175’inci maddenin ilk fıkrasına göre, “anayasanın değiştirilmesi türkiye büyük millet meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir.”

- anayasa değişikliği teklifi, normal kanun tekliflerinden iki bakımdan farklıdır. birincisi; 175. maddeye göre; anayasa değişikliği teklif etme yetkisi sadece yasama organı üyelerine veriliyor, yürütme organına teklif/tasarı yetkisi tanınmıyor. ikinci olarak, anayasa bir “teklif yetersayısı” getiriyor. bu teklif yetersayısı tbmm üye tamsayısının (550) üçte biri, yani 184’tür.

- anayasanın 175’inci maddesinin ilk fıkrasına göre anayasa değişikliği teklifinin tbmm başkanlığı'na yazılı bir önerge halinde sunulması ve önergede öneri sahibi milletvekillerinin tümünün imzasının bulunması gerekiyor. başkanlık bu imzaların teklif yetersayısına (184 milletvekili) ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder.

- “anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir" hükmünü içeren 175. maddenin 2'nci fıkrası uyarınca anayasa değişikliği tekliflerinin gerekçeli olması gerekir.

- anayasa, anayasa değişikliği tekliflerini konu bakımından sınırlıyor. anayasanın 4’üncü maddesine göre, “anayasanın 1'inci maddesindeki devletin şeklinin cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2'nci maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.”

- anayasa değişikliği teklifi, bu üç maddenin dışında, anayasanın herhangi bir maddesine ilişkin olabilir. ilk üç madde dışında anayasada değiştirilemeyecek başka bir madde, başka bir hüküm bulunmuyor.

- anayasanın 175’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, kural olarak, anayasa değişikliği tekliflerinin görüşülmesi de kanun tekliflerinin görüşülmesi usûlüne tâbi. kanun tekliflerinin tbmm'de görüşülme usûl ve esaslarını kendisi düzenlemeyen anayasada bu iş tbmm içtüzüğü'ne bırakılıyor. içtüzüğün 74’üncü maddesine göre, anayasa değişikliği teklifleri tbmm genel kurulu'nda görüşülmeden önce, meclis başkanlığı'nca komisyonlara havale edilecek.

- tbmm içtüzüğü'ne göre, anayasa değişikliği teklifi önce anayasa komisyonu'nda görüşülecek. içtüzüğün 42. maddesine göre, anayasa komisyonu kendisine havale edilen anayasa değişikliği teklifini inceledikten sonra vardığı sonuçları bir rapora bağlayarak, tbmm genel kurulu'na sunması için meclis başkanlığı'na gönderecek. içtüzüğün 37. maddesine göre komisyonun inceleme ve görüşmeleri 45 gün içinde tamamlaması gerekiyor. yine 37. maddeye göre, komisyon bu süre içinde incelemesini tamamlamamışsa anayasa değişikliği teklifi sahipleri, teklifin genel kurul gündemine alınmasını isteyebilirler. bu istemin genel kurul'ca kabul edilmesi hâlinde, teklif doğrudan genel kurul gündemine alınacak.

- anayasanın 175’inci maddesinin birinci fıkrasına göre, anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin genel kurul'da iki defa görüşülmesi gerekiyor. iki defa görüşme koşulunun amacı, "anayasa değişikliklerinin aceleye getirilmemesi, konu üzerinde daha ciddî bir şekilde durulmasını sağlamak."

- tbmm içtüzüğü'nün 93’üncü maddesine göre, “ikinci görüşmeye birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamıyor. aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre, “ikinci görüşmede yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülür, birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemez.”

- genel kurul'da, birinci görüşmenin başında, önce, anayasa değişikliği teklifinin “tümü üzerinde görüşmeler” yapılıyor. bu görüşmelerin ardından maddelere geçilip geçilmemesi hakkında gizli oylama yapılıyor. oylamada,tbmm üye tamsayısının (550) beşte üç (330) çoğunluğu "karar yeter sayısını" oluşturuyor. bu oylamada maddelere geçilmesi kabul edilmez ise, anayasa değişikliği teklifi reddedilmiş sayılıyor ve birinci tur görüşmelerin bu aşamada sona ermesiyle ikinci tur görüşmelere geçilmez ve süreç sona ermiş olur.

- maddelere geçilmesi kabul edilirse, bu maddelerin her birinin teker teker görüşülüp oylanmasıyla birinci görüşme sonuçlanmış olacak.

- birinci görüşmenin bitmesinden itibaren en az 48 saat geçtikten sonra ikinci görüşmeye geçilecek. sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşüldüğü ve birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemediği bu turda, bu koşulları taşıyan bir değişiklik önergesi yoksa, sadece maddelerin teker teker oylaması yapılacak.

- tbmm içtüzüğü'nün 94. maddesi uyarınca ikinci turda maddelerin teker teker oylanmasının ardından anayasa değişikliği teklifinin tümünün kabulü için oylama yapılacak.

- ikinci görüşmede, birinci görüşmede reddedilen maddeler hakkında tekrar oylama yapılıp yapılmayacağı konusunda tartışmalar var. prof. kemal gözler'in de katıldığı prof. erdal onar ve ergun özbudun'un görüşüne göre, birinci görüşmede reddedilmiş maddeler için anayasa değişikliği süreci biter. ikinci görüşmede sadece ilk görüşmede kabul edilen maddelerin görüşülmesi ve oylanması gerekir.
ancak, tbmm içtüzüğü'nün 94’üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, “birinci görüşmede gerekli çoğunlukla kabul oyu alamayan bir madde ikinci görüşmede de gerekli çoğunlukla kabul oyu alamamışsa reddedilmiş oluyor.” bir başka deyişle, tbmm içtüzüğü, ilk turda reddedilmiş maddeler hakkında da ikinci turda oylama yapılmasını öngörüyor.

- anayasanın 175. maddesine göre, anayasa değişikliği teklifinin gerçekleşmesi için, tbmm üye tamsayısının (550) en az beşte üç çoğunluğuyla (330) kabul edilmesi şart. 330'un altında kalan anayasa değişiklikleri reddedilmiş oluyor.

- anayasa uyarınca, 330 ile 367 (tbmm üye tamsayısının üçte ikisi) arasında oy alan anayasa değişikliği teklifinin cumhurbaşkanı tarafından referanduma sunulması zorunlu. 367 ve üzerinde oy alan anayasa değişikliklerini ise cumhurbaşkanı isterse referanduma (halkoyu) sunuyor. anayasanın 175. maddesi uyarınca, cumhurbaşkanı, diğer kanunlar gibi, anayasa değişikliği tekliflerini de, bir kez daha görüşülmek üzere tbmm'ye geri gönderebiliyor.

cumhurbaşkanı'nın iade etmediği anayasa değişikliği teklifleri, referanduma sunulmak üzere resmi gazete'de yayımlanıyor.

- 175. maddeye göre, "türkiye büyük millet meclisi anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar."

- yine 175. maddeye göre, "halkoyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu" gerekiyor. bir başka deyişle, oylamaya katılan seçmenlerden oyları geçerli olanların yarısından bir fazlasının (basit çoğunluk) desteğiyle anayasa değişikliği kabul edilmiş, tersi durumda reddedilmiş oluyor.

- "teklifin maddelerine geçilmesi", "birinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama", "ikinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama" ve ve "teklifin tümü hakkındaki oylama" olmak üzere tbmm genel kurulu'nda dört gizli oylamadan geçen teklifin, resmi gazete'de yayımlanmasından sonra 60 gün içinde halkoyuna (referandum) sunulması gerekiyor.

- bu takvim dikkate alındığında, tbmm'deki görüşmeleri ocak ayı sonunda bitecek bir anayasa değişikliği için en erken mart ayı sonu, nisan ayı başında referanduma gidilebileceği söylenebilir.

bi kaç ay içinde gelecek referandumun başlangıcı olan görüşmelerdir.

çok tehlikelidir.

gerçi eur 4 tl olmuş. tam 34 ay önce aynı parayla 900 frank alabiliyorken bugün sadece 510 frank alabiliyorum. bizim millet ekonomi boka sarınca hırsız rte'ye oy vermeyi bırakır derdim eskiden ama görünen o ki alışınca gerçekten de girip çıkması acı vermiyormuş hatta zevk bile alınıyormuş.

ülkenin durumu vekillerinden belli oluyor. mecliste birbirlerini linç ediyorlar!

http://t24.com.tr/video/meclisteki-kavga...

kanaatimce bu toplumun 100 yılı aşkın demokrasi yolculuğunun başarısızlıkla sonuçlandığını gösteren görüşmelerdir.

sevr dayatılıyor, beka mücadelesi veriyoruz söylemleri ve 3. partinin verdiği şaşırtıcı destek gibi işaretleri toplayın, kopkoyu bir faşizmin gelmekte olduğunu belki de benim gibi korkuyla hissedeceksiniz. bu toplum demokrasiyi başaramamıştır, yazık oldu.

milletvekilleri halk tarafından seçilen temsilcilerdir. yani halkı temsil ederler. geçenlerde yaşanan bir arbede de kürsü mikrofonu kayboldu. biri birini ısırdı. köpekler giremez ithamlarında bulunuldu. daha sonrasında ise bağımsız ankara kadın milletvekili kendini kürsüye kelepçeledi. yine bir arbede yaşandı ve engelli bir milletvekili yere kapaklandı. iktidardaki partinin bir kadın milletvekili, bir başka partinin kadın milletvekilinin saçına yapıştı. gerçekten bizi temsil eden vekillerimiz mi var? benim ülkemin kadınları bu kadar kavgacı mıydı? böyle bir olayı bir kaç yıl önce uydurup yazsam yok artık der güler geçerdik. şimdi de gülüp geçecek miyiz? ülkemiz nereye gidiyor? mahalle kavgalarının meclise taşındığı bu dönemde, ben seçtiğimiz vekillerden utanıyorum. benim içinde bulunduğum halk böyle temsil edilmemeli. yaşanan olayların tek suçlusu kürsü müdür? onu mu ortadan kaldırmalı? yoksa kadın kavgasıdır hiç bulaşmayalım deyip oturdukları yerden kalkmayan erkek milletvekillerini mi? yoksa kadın milletvekillerini mi? parlamenter sistemi mi? şaşırdık kaldık!

bu başlığın bir de tarih kısmı vardı ki daha sonra edit edilip bu hale geldi. dünyanın neresinde var acaba anayasası olup değişikliğe uğramamış olan! ben de bundan hareketle bu başlığa bir tarih koymuştum. zira mevcut anayasamız çok defalar mecliste kah oy çokluğuyla kah referandumla değişikliğe uğradı. kısacası yarın öbür gün biri gelip de bu başlığı okursa 'ulan hangi değişiklik bu?' demez mi? düzeltilmeyeceğini bile bile bu absürd durumun halledilmesini umutsuz bir şekilde beklemeye koyuluyorum.

(bkz: 2017 başkanlık referandumu)