anadolunun ilk yerleşim yerlerinden birisi. ilk tarımın ve yerleşik hayata geçmenin mevkisi. insanların cinsiyet ayrımı yapmadan yaşadığı tüm işlerin beraberce yapılıp emeğin beraberce bölüşüldüğü yer.
ilk dini tapınmalar ve ana tanrıçanın ilk ortaya çıkaranların yaşadığı yer.
daha fazla bilgi için:
http://www.tvyo.com/tvyobelgesel/video/c...

hem mimarisi, hem yaşı hem de toplumsal yaşamıyla dünyadaki benzersiz yerlerden biridir.
ona eşdeğer sayılabilecek eskilikte ve özgünlükte bir başka yer, mersin'deki yumuktepe höyüğüdür. yumuktepe, onlarca farklı uygarlığa evsahipliği yapmış ve bakır ve tunç gibi madenlerin ilk kullanıldığı yerler arasında sayılmıştır...
bunlara ek olarak, anadolu'nun birçok noktasında nice eski yerleşim noktaları daha vardır.
bazıları:

göbeklitepe
arslantepe
ikiztepe
değirmentepe
kumtepe
erbaba
gavurkale