tr: occam'ın usturası

occam'ın usturası bir felsefe prensibidir. 14. yy'da yaşamış fransız keşiş william of ockham tarafından geliştirilmiştir.

bir oluşum için iki açıklama mevcuttur; basit olan genellikle doğru olandır, daha fazla varsayım kullanılan ise yanlış. occam'ın usturası prensibindeki "ustura" bir metafordur, gereksiz açıklamalardan fazla kılları tıraş etmek gibi kurtulmak için kullanılır.

latincede "lex parsimoniae" yani "kısalık kanunu" olarak anılır. william of ockham latincede "entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" yani "çoğu şey gereğinden fazla kullanılmamalıdır" olarak açıklamıştır. bu eğer bir olaya dair birden fazla olasılık varsa, daha az tahmin kullanılan daha doğrudur demektir. fakat occam'ın usturası sadece karmaşık ve basit açıklama eşit olarak işe yaradığında kullanılır. eğer karmaşık bir açıklama basit bir açıklamadan daha çok iş görüyorsa, o zaman karmaşık olanı kullanmalısınız.

mesela; eğer rüzgarlı bir gecede iki ağaç devrildiyse, şu iki olasılığı düşünün;
1-) rüzgar ağaçları devirdi.
2-) iki meteordan herbiri bir ağacı devirdi ve ikisi de birbirine çarpışarak geride iz bırakmamak üzere kayboldu.
iki ihtimal de mümkün olsa da, meteor teorisinin gerçekleşmesi için birden fazla koşulun ve varsayımın gerçekleşmesi gereklidir ve bu yüzden muhtemelen yanlıştır. occam'ın usturası rüzgarın ağaçları devirdiğini söyler çünkü bu en basiti ve muhtemelen doğru olandır.

occam'ın usturası tıp alanında da karşımıza çıkar. semptomlar için bir çok açıklama vardır, en basit tanı, ilk test edilmesi gerekendir. eğer bir çocuğun burnu akıyorsa, bu doğumdan gelen bir bozukluktansa yaygın olan soğuk algınlığıdır. tıp öğrencileri bu konuda "toynak sesi duyduysan, atları düşün, zebraları değil" dermiş.