ingiltere'de jeremy bentham tarafından ortaya atılan bir hapishane modeli. yuvarlak bir inşaya sahip olan cezaevinin içinde tam ortada bir kule ve fener vardır. bu kulede bulunan kişi istediği zaman feneri istediği odaya tutar ve böylelikle onları gözetleyebilir ancak hücrelerde tutulanlar kulede gözetleyeni görmemekle ne zaman gözetleneceklerini de bilemezler. böylelikle görmek ancak görülmemek üzerinden bir iktidar metaforu olarak kullanılır asla inşa edilmemiş olan bu hapishane.

mahkumlar kuleden her daim gözetlendiğini sanarlar fakat kulede bulunan birisi yoktur. öğrenilmiş çaresizliğe benzetirim bu yönden (bu yüzden adı sanı olan bir akademisyenle sağlam kapışmışlığımız vardır).
daha sonralarda bunu iktidar ile özleştirip metafor olarak kullanıldı. en temeline bakıldığında bireylerin bireysizleştirildiğini görmekteyiz. devlet organında herkesin bir rakamdan ibaret olması vs. vs.
foucault güzel açıklamıştır fakat bakma kavramı tartışılması gereken bir nokta bence. sadece bence.