ulysses

james joyce'un ulysses adlı eseri 20. yüzyılda yazılmış en önemli ingilizce roman sayılmaktadır. homeros'un odysseia'sını irlanda'nın dublin kentinden geçen tek bir güne, 16 haziran 1904'e uyarlar ve odysseus'u, günü getir götür işleriyle geçirip geç saatlerde evine dönen, yaşlanmaya yüz tutmuş, boynuzlanmış bir reklam satıcısı olan leopold bloom'un aldatıcı görünüşünde canlandırır.

bloom mütevazi ve sıradan görünmesine rağmen, tanıştığın tuhaf karakterlerin heme hemen hepsine merhamet, bağışlayıcılık ve cömertlik gösteren kahraman bir kişilik olarak ortaya çıkar. göze çarpmayan, alelade davranışlarıyla belki de modern dünyada ancak mümkün olabilen, basit kahramanlıklarda bulunur. yahudi olarak kendisini dışlanmış hissetse de iyimser kalmaya devam ederek güvensizliklerini bertaraf eder.

ulysses karakterlerinin inanılmaz zengin portreleri, diğer edebi ve kültürel eserlere yaptığı şaşırtıcı göndermeler ve dile kazandırdığı pek çok yenilikle ünlenmiştir. joyce roman boyunca tiyatrodan eski ingilizceye ve reklam metinlerine kadar çeşitli edebi yapılar ve türler üzerinde durur. roman belki de en çok bilinç akışı yönteminin, yani joyce'un karakterlerin aklından geçenleri herhangi bir şekilde düzenleyip sıraya koymaksızın oldukları gibi verme girişiminin yaygın kullanımıyla ünlüdür. bu teknik modern edebiyata damgasını vurmuştur ve eserlerinde bu tekniği kullanan virginia woolf ve william faulkner gibi sayısız yazarı da etkilemiştir.

ulysses'in, özellikle bloom'un eşi molly'nin düşüncelerinin dile getirildiği ünlü son bölümünün, zorlayıcı bir okuma olması şaşırtıcı değildir. molly'nin hayalleri 24000'den fazla kelime ile anlatılır ve sadece sekiz cümlede yer alır. zor bir bölüm olsa da bu bölümde, özellikle de molly'nin sadakatsizliğine rağmen eşine duyduğu sevgiyi ortaya koyan son satırlar, joyce'un en lirik ifadeleri olarak kendini gösterir:

"ve bana soru yapıp yapamayacağımı evet dedim evet benim dağ çiçeğim ve önce kollarımı ona doladım evet ve onu kendime çektim böylece göğüslerimdeki parfümü hissedebilirdi evet ve kalbi gibi çarpıyordu ve evet dedim evet diyeceğim,"

ayrıca ulysses, cinsel betimlemelerinden dolayı amerika birleşik devletleri'nde neredeyse on iki yıl boyunca müstehcen olduğu gerekçesiyle yasaklandı.