antwerpli fotoğrafçı jan kempenaers‘ın 2007 yılında balkanları arşınlayarak oluşturduğu fotoğraf serisinin adıdır. spomenik sırpça “anıt” demek. kempenaers, bugünkü bosna, sırbistan, hırvatistan veya slovenya’nın dağlarına dikilen bu heybetli heykellerden 25 tanesini fotoğraflayıp aynı zamanda bir kitapta toplamış. distopyadan fırlamış gibi görünen bu devasa, tuhaf, çarpıcı heykeller, 1960’li ve 70’li yıllarda eski yugoslavya başkanı tito‘nun çağrısıyla, ikinci dünya savaşı’nda kaybedilenlere ithafen yapılmış. zaman içinde geçmişten birer hayalete dönüşen bu ürkütücü ancak etkileyici anıtlar serinin temelini oluşturuyor.
anıtlar ikinci dünya savaşı’nın geçtiği yerlere (tjentište, kozara ve kadinjača gibi) veya konsantrasyon kamplarının kurulduğu yerlere (jasenovac ve niš) dikilmiş.

kruševo

jasenovac

niš

sanski most

tjentište

tjentište

kozara

ılirska bistrica

nikšić

makljen

ostra

mitrovica

petrova gora

podgarić

kadinjača
farklı heykeltraşların (dušan džamonja, vojin bakić, miodrag Živković, jordan ve ıskra grabul…) ve mimarların (bogdan bogdanović, gradimir medaković…) elinden çıkan bu anıtlar, sosyalist cumhuriyet’in kendine güvenini ve gücünü yansıtmayı amaçladığı için güçlü bir görsel etkiye sahip. 1980’li yıllarda vatanseverlik gezilerinin bir numaralı durağı olsalar da, 90’ların başında yugoslavya cumhuriyeti’nin dağılmasıyla kaderlerine terk edilmişler. bazılarının halleri burada gördüklerinizden çok daha harap. ancak güçlü yapıları, acayip, fütüristik mimarileri ve konumları sayesinde, yarım yüzyıl sonra, bağlamlarından kopmalarına rağmen etkileyiciliklerini koruyorlar.