tanrı kelamının görünen manasından ( zahiri) ayrı olarak, görünmeyen, gizli bir mesaj da içerdiğine inanan ve bu içeriğin, ancak seçilmiş bir imam tarafından görülebilip, yorumlanabilecegini kabul eden kimse.
ıslamda 9. yy da ortaya çıkan batinilik akımları, 11. yy a kadar çeşitli kollara ayrılarak büyüyüp serpilmiş, iran'dan endülüs'e kadar tüm ıslam cografyasini etkilemiş, bu devirden sonra etkinliklerini kaybetmeye baslamışlardır.
kermatiler, sabbahiler, fatimiler ve günümüze kadar gelebilmeyi başarmış olan ismaililer ile dürziler, bu ezoterik inanç sistemi içinde sayılabilecek önemli gruplardır. *

içrek ve gizli olan öğreti veya felsefe.
tersi, zahiri.

islamın ezoterik yorumu olarak kabul edline tarikatlar grubu.ehl-i sünnet görüşünün ezeli rakibi.bir çoğu mezopotamya uygarlıklarının pagan dinlerinden etkilenmiş ve kripto paganlar islamın kılıcından korunmak için bu tarikatlara yönelmişlerdir.mason ve tapınak şvalyeleri gibi gizli oluşumların yapısından etkilenenler olduğu gibi tarikatlarını halka yaymaya çalışanlarda olmuştur.
osmanlı ve selçuklular tarikat üyelerini zındıklıkla suçlayıp yok etmişlerseler de bir kısmı bugün hala yaşamaktadır. şia oluşumlara yakın olmaları iran ve fatimiler gibi devletler de yaşamalarına el vermişlerdir. şianın farklı kolu sayılmaları onları sünni islamın gözünde düşman konumuna getirmiştir. islamın temel esaslarını reddedenleri de mevcuttur.