doğru tespit.
bunun sebepleri, anadolu florasındaki endemik bitki türü kadar fazla!
yine de, bana göre ana nedenler, kimliksizlik ve evrensel ahlak yoksunluğu.
kendileri gibi olmayanı, "milli ve bizden" kabul etmeseler de, türk sağının trajikomedisini aynen yansıtarak taklitçiliğin allahını yaptılar.
bir alt neden olarak ise, ibadet saplantısı ve ibadet odaklı yaşam felsefesi öne çıkar.

günümüz koşullarında bir devleti ve toplumu yönetme süreçlerinde çuvallamalarına yol açan bu saplantı, bireysel ve toplumsal yaşamın her aşamasında ve düzleminde tanrıya ibadet odaklı düşünmeye ve eylemde bulunmaya neden olur.
yaşamın olağan yapısında karşılaşılan sorunların çözümü yerine, öte dünyaya ve sürekli olarak yaratıcının gönlünü alma çabaları ortaya çıkar.
bu ise, tüm islam toplumlarının sorunudur aslında: üretememek veya üretim kabızlığı!
düşünce üretemeyen, sorun çözemiyor demektir; sorun çözemiyorsa, üretimini artıramıyor ve eski olan şeylerin üzerine yenisini koyamıyor demektir; üretimini artıramıyor ve maddi dünyasının yapısını yenileyemiyorsa, hayatın akışını seyrediyor veya üretenlerin yaptıklarını taklit ediyor demektir.

bunlar yetmezmiş gibi, bir de bizimkilerin cihan imparatorluğu efsanesinin yarattığı kof kibir, bu beceriksizliklerin üzerini örter ve teşhisini ve çözümünü de engeller.
aynısı, türk milliyetçileri için de geçerlidir.
türk ve müslüman oldukları için güçlü ve becerikli olduğuna inanan bir kitle, doğaya, tarıma, kentsel yaşama, teknolojik mirasa ve ekonomiye yeni bir katkı yapma heyecanını hissedemez.
bu heyecan yerine, ibadet, kibirli bir gurur ve güç hiyerarşisinde üst yerlerde olma tutkusu vardır.
oysa, elin gavuru, biz karada oynarken okyanusları ve uzayları fethederek bize milyarlaca kez posta koymuştur.
benim yorumum, budur...