- din ile gelişmişlik düzeyi arasında bir korelasyon olduğunu gösteren gerçekliktir.
- " islam dininin toplumsal ve bireysel profili ve yorumlanışı üzerine yeni felsefeler geliştirmek gerektiğini, daha ne kadar süreyle inkar edeceğiz?" sorusunu akla getirir.

(bkz: ihvan-üs sefa)
(bkz: islam)
(bkz: alevilik)
(bkz: şeriat)
(bkz: din)